Kanser

Kánser na prostat i kánser na pechu ta e tiponan di kánser mas frekuente na Kòrsou i den Karibe

Tantu na Kòrsou komo den Karibe, kánser na prostat i kánser na pechu ta e tiponan di kánser mas frekuente. Den Karibe, e dos tiponan di kánser akí huntu ta representá 29% di tur kaso nobo di kánser. Na Kòrsou, e porsentahe ei ta mas haltu: 44%.

Den Karibe, kánser na pulmon ta na di tres lugá riba e lista di e tiponan di kánser mas frekuente, siguí pa kánser na tripa. Na Kòrsou ta nèt kontrali; kánser na tripa ta na di tres lugá, siguí pa kánser na pulmon. Den Karibe, kánser na boka di matris ta na di sinku lugá; na Kòrsou, linfoma ta na di sinku lugá.

E 5 tiponan di kánser mas frekuente

Kòrsou 
Karibe
Kánser na prostat
Kánser na pechu
Kánser na tripa
Kánser na pulmon
Linfoma
Kánser na prostat
Kánser na pechu
Kánser na pulmon
Kánser na tripa
Kánser na boka di matris

 

Fuente pa Kòrsou: IARC Cancer Incidence Database; Registro di Kánser di Analytisch Diagnostisch Centrum N.V., ICD10-code C00-D96bC44, DX, X)

Fuente pa Latinoamérika i Karibe: Cancer Atlas

E kantidat di persona ku ta muri di kánser na Kòrsou ta mas haltu ku e promedio di Karibe

Si tuma Karibe den su totalidat, e kantidat di persona ku ta muri di kánser na Kòrsou ta mas haltu ku promedio. E sifra di mortalidat promedio den Karibe ta 126,90 pa kada 100.000 persona. Na Kòrsou, e sifra di mortalidat na 2007 tabata 217,61 pa kada 100.000 persona. Islanan Turcas i Caicos tabatin e mortalidat di mas abou pa kada 100.000 persona: 20,40 i Cuba e sifra di mas haltu: 219,14.

Gráfiko: morto komo konsekuensia di kánser na prostat den Karibe, standarisá pa edat, (dato mas resien ku ta disponibel pa kada pais; periodo 2007-2014)

Fuente: PAHO i WHO Mortality Database, ICD10-code C00-D48

Data disponibel


Hustifikashon

Kanser ta e nòmber ku ta usa pa referí na un grupo di enfermedat yamá 'neoplasia maligno'. Tur neoplasia tin un karakterístika en komun: sèl di kurpa ta kuminsá dividí di mas i forma un hinchá òf tumor. Tin neoplasia benigno i maligno. Ta neoplasia maligno so nos ta yama kánser. Neoplasia benigno, manera frèt, no ta sigui krese i bai drenta otro tehido i nan no ta plama den un hende su kurpa. Un neoplasia ta bira maligno (kánser) debí ku e gènnan ku mester kontrolá e sèlnan ta asina dañá ku e sèlnan ta kuminsá komportá na un manera masha apnormal. Nan por penetrá den otro tehido ku tin rònt di nan i kuminsá krese den e tehidonan ei tambe. Ta yama e tumornan akí ‘tumor invasivo’. Neoplasia maligno por plama tambe. Ta yama esei ‘metástasis’. Esei ta nifiká ku algun di e sèlnan ta pasa bai otro parti di e hende su kurpa, hopi bes via sanger òf via e basonan di linfa, i okashoná un tumor otro kaminda (Volksgezondheideninfo, 2020).

Registro di kanser: Departamento di patologia di Analytisch Diagnostisch Centrum tin un base di dato tokante insidensia (kantidat di kaso nobo) i prevalensia (kantidat di kaso eksistente) di kanser na Kòrsou. E base di dato ta kontené informashon di tur kaso di tumor maligno diagnostiká na Kòrsou.

Statistik di kousa di morto: E datonan di kousa di morto na Kòrsou ta basá riba deklarashon di kousa di morto ku dòkter, médiko forense òf spesialista ta saka. Ta kodifiká e kousanan di morto a base di un lista di kódigo ku ta ser usá internashonalmente, e asina yamá International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems (ICD) di Organisashon Internashonal di Salú (WHO). For di 1996, a bin ta traha ku e di 10 revishon di ICD (ICD-10, WHO).

Cancer atlas. Latin America & the Caribbean (2019). Prostate, breast and colorectal cancer are the main cancers in the region. Geraadpleegd via https://canceratlas.cancer.org/the-burden/latin-america-and-the-caribbean/

17 december 2019.

IARC cancer incidence database (2019). Dataset verkrijgbaar via https://gco.iarc.fr/databases.php.

PAHO mortality database (2019). Dataset verkrijgbaar via https://hiss.paho.org/pahosys/grp.php.

Volksgezondheidenzorg.info (2020). Geraadpleegd via https://www.volksgezondheidenzorg.info/onderwerp/kanker/cijfers-context/oorzaken-en-gevolgen#definities. RIVM: Bilthoven, 2 mei 2020.