Asma

Asma ta un poko mas frekuente na parti wèst di Willemstad i na Bándabou

E adultonan na parti wèst di Willemstad i na Bándabou a indiká mas frekuentemente ku nan ta sufri di asma (5% na tur dos region), siguí pa parti ost di Willemstad i Bándariba (tur dos, 4%).

Gráfiko: Porsentahe di adulto ku asma pa kada region na 2017

* Basá riba ménos ku 100 opservashon i p’esei no inkluí den e relato

Fuente: Enkuesta Nashonal di Salú 2017

Downloads


Refrences

Asma ta un inflamashon króniko di via respiratorio. Asma ta un inflamashon króniko di via respiratorio. E ta pone ku e vianan respiratorio ta bira mas smal i ku nan ta iritá mas lihé. Komo resultado, e pashèntnan ta sufri di rosea kòrtiku, kansá, rosea ku ta flùit i tosamentu (spesífikamente anochi i mainta). Serka mucha, e síntomanan prinsipal ta rosea ku ta flùit i tosamentu, i serka mucha bou di un aña, pechu yen òf ku ta ronka. E síntomanan ta presentá den atake ku por dura largu òf kòrtiku. Entre e atakenan i periodonan ku síntoma, tin periodo sin síntoma tambe.

Atake kousá pa reakshon alérgiko òf hiperreaktividat aspesífiko. E atakenan di rosea kòrtiku i tosamentu den kaso di asma ta resultado di un reakshon alérgiko i/òf un hiperreaktividat aspesífiko. Den kaso di alergia, e pashènt su kurpa ta reakshoná riba estímulo (alérgeno) ku hende no alérgiko no tin molèster di dje. Algun estímulo òf alérgeno ta pólen di yerba, (ákaro di) stòf di kas, lana di pushi i spora di beskein. Ora ta trata di un hiperreaktividat aspesífiko, e vianan respiratorio ta sensitivo pa tur sorto di supstansia (ku no ta alérgeno) i/òf pa estímulo físiko den e vianan respiratorio, manera airu friu, neblina, huma, holó di kushinamentu i perfume. No ta tur hende tin molèster di tur e tiponan di estímulo ni no ta tur hende tin mes tantu molèster. Kada ken ta reakshoná un manera i na sierto momento riba un estímulo. Un dia, un hende por bira anshá mas lihé ku normal, i hopi bes e síntomanan ta varia pa temporada (Volksgezondheidenzorg.info, 2017).

ENS Kòrsou: Enkuesta Nashonal di Salú (ENS) ta un enkuesta representativo di e poblashon adulto di 18 aña p’ariba ku ta biba riba nan mes. Meta di ENS ta di duna un bista aktualisá di situashon di salú i estilo di bida di poblashon adulto na Kòrsou, i tokante kon nan ta usa e servisionan di kuido. For di 2013, Volksgezondheid Instituut Curaçao (VIC) ta tene un ENS kada kuater aña.

Statistik di kousa di morto: E datonan di kousa di morto na Kòrsou ta basá riba deklarashon di kousa di morto ku dòkter, médiko forense òf spesialista ta saka. Ta kodifiká e kousanan di morto a base di un lista di kódigo ku ta ser usá internashonalmente, e asina yamá International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems (ICD) di Organisashon Internashonal di Salú (WHO). For di 1996, a bin ta traha ku e di 10 revishon di ICD (ICD-10, WHO). 

PAHO (2018). Sterftecijfers Curaçao 2001-2007. Dataset optenibel via PAHO mortality database:    https://hiss.paho.org/pahosys/grp.php

Verstraeten S., Jansen I., Pin R. & Brouwer W. (2013). De nationale gezondheidsenquête Curaçao 2013: methodologie en belangrijkste resultaten. Volksgezondheid Instituut Curaçao, Willemstad.

Verstraeten S., Griffith- Lendering, M.F.H, & Pin R. (2017). De nationale gezondheidsenquête Curaçao 2017: de belangrijkste resultaten, methode en tabellen, Volksgezondheid Instituut Curaçao, Willemstad.

Volksgezondheidenzorg.info (2017). Konsultá via  https://www.volksgezondheidenzorg.info/onderwerp/astma/cijfers-context/huidige-situatie#definities, RIVM: Bilthoven, 7 di yanüari 2018.