Atake serebral

Mas ku 1.200 hende ku atake serebral

Na 2017, segun kálkulo, tabatin 1.206 adulto ku a bisa ku nan a haña un atake serebral òf ta sufri di konsekuensia króniko di un atake serebral: 394 hende hòmber i 812 hende muhé. Na tur, esei ta 1% di poblashon adulto. E kálkulo akí ta basá riba e resultadonan di Enkuesta Nashonal di Salú. No a inkluí hende ku ta kedando den un institushon di kuido. E porsentahe di hende muhé adulto ku atake serebral (1,2%) ta mas haltu ku e porsentahe korespondiente di hende hòmber (0,7%) i ta subi ku edat. E grupo di 65+ tin e porsentahe di mas haltu (2%).

Tabèl: Porsentahe di adulto ku atake serebral pa kada sekso i grupo di edat na 2017


Porsentahe (%)
Total
1,0%


Sekso

   Hòmber
0,7%
   Muhé
1,2%


Edat

   18-24 aña
0,0%
   25-44 aña
0,6%
   45-64 aña
0,9%
   65 aña òf mas
2,4%


Fuente: Enkuesta Nashonal di Salú 2017


Atake serebral ta mas frekuente serka adulto ku tin un státus sosioekonómiko mas abou 

Na 2017, 1% di e adultonan na Kòrsou a raportá un atake serebral òf konsekuensia króniko di un atake serebral. E gruponan ku a raportá atake serebral ku mas frekuensia ta e habitantenan di Kòrsou ku un nivel di enseñansa mas abou i esnan ku tin hopi difikultat pa kubri nan gastunan ku e entrada di famia.

Tabèl: Porsentahe di adulto ku atake serebral pa kada nivel di enseñansa i kapasidat pa kubri gastu, na 2017


Porsentahe (%)
Nivel di enseñansa 

   Abou (Niun, Enseñansa di Fundeshi)
1,6%
   Sekundario 1 (Mavo, LBO)
0,8%
   Sekundario 2 (Havo, VWO, MBO)
0,9%
   Haltu (HBO, WO)
0,9%


Entrada di famia

 Niun difikultat pa kubri gastu
0,9%
 Niun difikultat, pero tin ku vigilá gastu sí
1,2%
 Un tiki difikultat pa kubri gastu
0,6%
 Hopi difikultat pa kubri gastu
1,6%


Fuente: Enkuesta Nashonal di Salú 2017


E porsentahe di adulto ku atake serebral a subi un poko

E porsentahe di adulto ku ta bisa ku nan a haña un atake serebral òf ta sufri di konsekuensia króniko di atake serebral a subi di 0,5% na 1993 (Alberts 1996) pa 0,8% na 2011 i 2013 (CBS 2011 i ENS 2013) i te 1,0% na 2017 (ENS 2017). Sinembargo, e kantidat di partisipante na e enkuesta ku a indiká esaki ta relativamente chikitu, i edat di poblashon di Kòrsou a subi konsiderablemente den e periodo en kuestion.

Komo promedio, 91 persona a muri pa aña komo konsekuensia di un atake serebral

Den e periodo di 2005 te ku 2007, 272 persona a muri komo konsekuensia di un atake serebral. Esaki ta un promedio di 91 kaso pa aña. A trata aki di 125 hende hòmber (66,2 pa kada 100.000 hende hòmber) i 148 hende muhé (67,5 pa kada 100.000 hende muhé). Na edat mas yòn, ta relativamente mas tantu hende hòmber ta muri komo konsekuensia di atake serebral i na edat mas haltu (di 80 aña p’ariba), relativamente mas tantu hende muhé. Morto komo konsekuensia di atake serebral ta oumentá konsiderablemente ku edat i ta un di e kousanan prinsipal di morto riba 60 aña di edat.

Gráfiko: Morto pa kada 100.000 persona, pa kada sekso, 2005-2007

Fuente: Statistik di kousa di morto, ICD10-code I60-I69

Data disponibel


Hustifikashon

Atake serebral ta un sangramentu òf un infarto di serebro. Atake serebral i enfermedat/aksidente serebrobaskular (CVA) ta nòmber ku ta referí na diferente konhunto di síntoma ku ta presentá ora tin un interupshon di suministro di sanger den serebro. E enfermedatnan spesífiko mas frekuente ta infarto serebral i sangramentu serebral. Un infarto serebral ta sosodé ora un baso di sanger sera. Un sangramentu serebral òf suparaknoidal ta sosodé ora un baso di sanger rementá (Volksgezondheidenzorg.info, 2017).

CHS: Curaçao Health Study (CHS) ta un enkuesta di poblashon ku a tuma lugá na 1993 – 1994 bou di poblashon adulto di 18 aña p’ariba na Kòrsou. E enkuesta akí a suministrá un gran kantidat di dato konfiabel tokante salú, i komportashon relashoná ku salú, di poblashon di Kòrsou.

ENS Kòrsou: Enkuesta Nashonal di Salú (ENS) ta un enkuesta representativo di e poblashon adulto di 18 aña p’ariba ku ta biba riba nan mes. Meta di ENS ta di duna un bista aktualisá di situashon di salú i estilo di bida di poblashon adulto na Kòrsou, i tokante kon nan ta usa e servisionan di kuido. For di 2013, Volksgezondheid Instituut Curaçao (VIC) ta tene un ENS kada kuater aña.

Senso: Un senso ta duna un bista di e sirkunstansianan di bida di poblashon na un momento spesífiko. Bo por kompará e resultadonan ku resultado di otro konteo anterior pa haña un bista kon sierto asuntu a desaroyá den pasado, i pa asina por antisipá desaroyo den futuro. A yega di tene sinku senso na Kòrsou: na 1972, 1992, 2001 i 2011.

Statistik di kousa di morto: E datonan di kousa di morto na Kòrsou ta basá riba deklarashon di kousa di morto ku dòkter, médiko forense òf spesialista ta saka. Ta kodifiká e kousanan di morto a base di un lista di kódigo ku ta ser usá internashonalmente, e asina yamá International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems (ICD) di Organisashon Internashonal di Salú (WHO). For di 1996, a bin ta traha ku e di 10 revishon di ICD (ICD-10, WHO).

Alberts, J. F., Gerstenbluth, I., Halabi, Y. T. & O'Neil, J. (1996). The Curaçao Health study. Northern Centre for Healthcare Research.

Centraal Bureau voor de Statistiek (2011). Gezondheid en beperkingen in Curaçao. Willemstad, Centraal Bureau voor de Statistiek. 

PAHO (2018). Sterftecijfers Curaçao 2001-2007. Konsultá  via PAHO mortality database: https://hiss.paho.org/pahosys/grp.php

Verstraeten S., Jansen I., Pin R. & Brouwer W. (2013). De nationale gezondheidsenquête Curaçao 2013: methodologie en belangrijkste resultaten. Volksgezondheid Instituut Curaçao, Willemstad.

Verstraeten S., Griffith- Lendering, M.F.H, & Pin R. (2017). De nationale gezondheidsenquête Curaçao 2017: de belangrijkste resultaten, methode en tabellen, Volksgezondheid Instituut Curaçao, Willemstad.

Volksgezondheidenzorg.info (2017). Konsultá via https://www.volksgezondheidenzorg.info/onderwerp/beroerte/cijfers-context/huidige-situatie#definities RIVM: Bilthoven, 7 januari 2018.