Seksueel risicogedrag

Een vijfde van de 18- tot 50-jarige vrouwen gebruikt hormonale vorm van anticonceptie

Van de 18- tot 50-jarige vrouwen zegt 21% de pil of andere hormonale vormen van anticonceptie te hebben gebruikt in de 2 weken voor het interview. Tussen gehuwde en ongehuwde vrouwen wordt geen verschil tussen het anticonceptiegebruik gevonden. Bij 25- tot 34-jarige vrouwen is het gebruik van anticonceptie procentueel gezien het hoogst (32%). Het percentage vrouwen dat hormonale anticonceptie gebruikt is het hoogst onder vrouwen met een HAVO, VWO of SBO-opleiding (26%).

De anticonceptiepil is de meest gebruikte anticonceptiemethode

Het gebruik van de anticonceptiepil is in 2013 de meest gebruikte anticonceptiemethode onder vrouwen (50% van de vrouwen), gevolgd door condoomgebruik (24%) en een spiraal (13%).

Figuur: percentage vrouwen die bepaalde vormen van anticonceptie gebruiken (van de vrouwen die anticonceptie gebruiken)

Bron: Nationale Gezondheidsenquête 2013

Bijna 40% van scholieren heeft ooit geslachtsgemeenschap gehad

Negendertig procent (39%) van de middelbare scholieren (mediaan leeftijd 15 jaar) heeft ooit geslachtsgemeenschap gehad. Bij jongens is dit percentage hoger (42%) dan bij meisjes (36%). Het percentage scholieren dat ooit geslachtsgemeenschap heeft gehad stijgt met de leeftijd; (9% van de 12-jarigen of jonger, 21% van de 13- tot 15-jarigen, 47% van de 16- of 17-jarigen en 73% van de 18-jarigen of ouder).

Figuur: percentage scholieren dat ooit geslachtsgemeenschap heeft gehad, naar geslacht en leeftijd

Bron: Global School-based Student Health Survey Curaçao 2015

Het initiëren van romantische relaties is een belangrijk aspect van de ontwikkeling van adolescenten. Veel mensen hebben tijdens de tienerjaren hun eerste seksuele ervaring en lopen daardoor risico op ongeplande zwangerschappen en seksueel overdraagbare aandoeningen (SOA’s). Deze kunnen worden voorkomen door het nemen van passende maatregelen, zoals het gebruik van anticonceptiemiddelen zoals condooms. Veel adolescenten in Curaçao hebben echter onvoldoende kennis van de negatieve gevolgen van seksueel risicogedrag en de manieren waarop deze gevolgen te voorkomen zijn (Cijntje, 2014; Hellings, 2010; Boersma et al., 2012).

Jongens vaker voor de leeftijd van 14 jaar hun eerste seksuele ervaring dan meisjes

Onder scholieren die ooit geslachtsgemeenschap hebben gehad, had 27% de eerste seksuele ervaring voor de leeftijd van 14 jaar. Jongens hebben vaker voor hun 14e jaar hun eerste seksuele ervaring dan meisjes (35% vs. 19%).

Figuur: percentage scholieren dat vóór de leeftijd van 14 jaar geslachtsgemeenschap heeft gehad, naar geslacht en leeftijd (van scholieren die ooit geslachtsgemeenschap hebben gehad), 2015

Bron: Global School-based Student Health Survey Curaçao 2015

Condoomgebruik hoger bij jongens dan bij meisjes

Onder scholieren die ooit geslachtsgemeenschap heeft gehad, gebruikte ruim de helft (55%) bij de laatste keer een condoom. Bij meisjes was dat percentage lager (44%) dan bij jongens (65%). Vergeleken met oudere leeftijdscategorieën, was het condoomgebruik bij de laatste keer geslachtsgemeenschap onder 13-tot 15-jarigen het hoogst (63%).

Figuur: percentage condoomgebruik tijdens laatste keer seks van degenen die ooit seks hebben gehad, 2015

Bron: Global School-based Student Health Survey Curaçao 2015

* Cijfers van 12-jarigen ontbreken omdat het percentage dat ooit geslachtsgemeenschap heeft gehad gebaseerd is op minder dan 100 waarnemingen en wordt daarom niet gerapporteerd.

Bijna 1 op de 10 meisjes gebruikt de morning-afterpil als anticonceptiemethode om zwangerschap te voorkomen

Onder scholieren die ooit geslachtsgemeenschap hebben gehad, gebruikt 62% een betrouwbare methode van anticonceptie om zwangerschap te voorkomen, zoals condooms, anticonceptiepillen of een spiraal. Bijna 1 op de 10 (9,1%) van de meisjes die ooit geslachtsgemeenschap heeft gehad gebruikt de morning-afterpil als anticonceptiemethode om zwangerschap te voorkomen.

Figuur: gerapporteerde methoden om zwangerschap te voorkomen (onder scholieren die ooit geslachtsgemeenschap hebben gehad), 2015

* Gebruikt andere, minder betrouwbare anticonceptie methoden, zoals terugtrekken en temperaturen

Bron: Global School-based Student Health Survey Curaçao 2015

Meisjes hebben vaker ervaring met zwangerschap dan jongens

Vijf procent van alle scholieren, is (1 of meerdere keren) zwanger geweest of heeft iemand (1 of meerdere keren) zwanger gemaakt. Onder scholieren die ooit geslachtsgemeenschap hebben gehad, is 12% (1 of meerdere keren) zwanger geweest of heeft iemand (1 of meerdere keren) zwanger gemaakt. Ervaringen met zwangerschap komen vaker voor onder meisjes dan onder jongens die ooit geslachtsgemeenschap hebben gehad (16% vs 9%).

Figuur: percentage scholieren dat ooit zwanger is geweest of iemand zwanger heeft gemaakt (1 of meerdere keren, onder scholieren die ooit geslachtsgemeenschap hebben gehad), 2015

Bron: Global School-based Student Health Survey Curaçao 2015

Beschikbare data


Verantwoording

Seksueel risicogedrag en seksuele gezondheid

Onder seksueel risicogedrag verstaan we seksueel gedrag dat risico’s op een soa of een ongewenste zwangerschap met zich meebrengt. Daarbij gaat het om de volgende aspecten van seksueel gedrag (Volksgezondheidinfo, 2020):

  • Risicovolle seks: Geen condoomgebruik bij het laatste seksueel contact met een partner waar je geen relatie mee hebt
  • Risico op ongeplande zwangerschap: Geen anti-conceptiegebruik bij vrouwen die de afgelopen 12 maanden seksueel actief waren, niet zwanger waren of een kinderwens hadden (16-49 jaar)
  • Condoomgebruik bij de laatste keer geslachtsgemeenschap (12 tot en met 16 jaar)

GSHS Curaçao 2015: De Global School-based Student Health Survey (GSHS) is een gezondheidsonderzoek onder 12- tot 17-jarige scholieren en maakt deel uit van de internationale GSHS van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Het doel van de GSHS is om een actueel beeld te krijgen van het gezondheidsgedrag en het welbevinden van Curaçaose scholieren. In 2015 werd dit onderzoek voor de eerste keer in Curaçao uitgevoerd.

 NGE Curaçao: De Nationale Gezondheidsenquête (NGE) is een representatief bevolkingsonderzoek en gaat over zelfstandig wonende volwassenen van 18 jaar en ouder. Het doel van de NGE is om een actueel beeld te krijgen in de gezondheidsstatus, de leefstijl en het gebruik van zorgvoorzieningen van volwassenen in Curaçao. De NGE wordt sinds 2013 iedere vier jaar door het Volksgezondheid Instituut Curaçao (VIC) uitgevoerd.

Cijntje G, Cijntje C. (2014) Biba Amor – VSBO-scholieren, seksualiteit en seksuele vorming: een effectenonderzoek naar de vernieuwde versie van het lespakket “Biba Amor”. Willemstad, Curaçao. 

De Looze M, Van Dorsselaer S, De Roos S, Verdurmen J, Stevens G, Gommans R, et al. HBSC 2013. Gezondheid, welzijn en opvoeding van jongeren in Nederland. [Internet]. 2014. Available from: http://www.hbsc-nederland.nl/uploads/publicaties/openbaar/HBSC_Rapport_2013.pdf.

Hellings E. (2010). Jong (&) Moeder. Federatie Antilliaanse Jeugdzorg, Curaçao.

Boersma A, Alberts J, Bruijn J De, Meyboom BJ, Kleiverda G. (2012). Termination of pregnancy in Curaçao: need for improvement of sexual and reproductive healthcare. Glob. J. Health Sci., 4:30–8.

Verstraeten S. (2016). The Curacao Global School-based Student Health survey (GSHS) Study 2015. Volksgezondheid Instituut Curaçao, Willemstad.

Verstraeten S., Jansen I., Pin R. & Brouwer W. (2013). De nationale gezondheidsenquête Curaçao 2013: methodologie en belangrijkste resultaten. Volksgezondheid Instituut Curaçao, Willemstad.

Verstraeten S., Griffith - Lendering, M.F.H, & Pin R. (2017). De nationale gezondheidsenquête Curaçao 2017: de belangrijkste resultaten, methode en tabellen, Volksgezondheid Instituut Curaçao, Willemstad.

Volksgezondheideninfo (2020). Seksueel risicogedrag. Geraadpleegd via https://www.volksgezondheidenzorg.info/onderwerp/seksueel-risicogedrag/cijfers-context/huidige-situatie#definitie--node-seksueel-risicogedrag-en-seksuele-gezondheid RIVM, 14 Maart 2020.

World Health Organization (WHO). Global School-based Student Health Survey (GSHS).