De GSHS Curaçao


Op deze pagina vindt u meer informatie over de GSHS-Curaçao: het nationale onderzoek naar gezondheidsgedrag van Curaçaose jongeren dat de gezondheid op de korte en de lange termijn kan beïnvloeden. In oktober en november 2015 werd het onderzoek voor de eerste keer in Curaçao uitgevoerd.

Het rapport met de resultaten van het onderzoek is hier  te verkrijgen.  

Wat is de GSHS?

De GSHS is een gezondheidsonderzoek onder 12- tot 17-jarige scholieren en maakt deel uit van de internationale studie ‘Global School-based Student Health Survey’ (GSHS) van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). De GSHS is ontwikkeld door de WHO in samenwerking met UNICEF, UNESCO en UNAIDS met de technische assistentie van het U.S. Centers for Disease Control and Prevention (CDC).

De Pan American Health Organization (PAHO), de Amerikaanse vestiging van de WHO, coördineert het onderzoek in Curaçao omdat zij het van groot belang vindt dat er een goed beeld ontstaat van de gezondheidssituatie en het welbevinden van onze scholieren. Van de Caribische eilanden hebben reeds 17 eilanden aan dit onderzoek meegedaan. Meer informatie over het onderzoek en de onderzoeksresultaten van andere (ei)landen zijn te vinden op de website van het WHO: www.who.int/ncds/surveillance/gshs/en/. In oktober en november 2015 werd het onderzoek voor de eerste keer in Curaçao uitgevoerd.

Welke onderwerpen komen in het onderzoek aan bod?

Over de volgende onderwerpen worden vragen gesteld:

1. Alcohol gebruik
2. Tabaksgebruik
3. Voeding
4. Hygiëne
5. Drugsgebruik
6. Geestelijke gezondheid
7. Lichamelijke activiteit
8. Beschermende factoren
9. Seksueel gedrag
10. HIV-gerelateerde kennis
11. Geweld en onvoorzien letsel

Waarom is dit onderzoek belangrijk?

In 2012/2013 hebben verschillende scholen in Curaçao meegedaan met het project Biba Amor van het Ministerie van Gezondheid, Milieu en Natuur. De resultaten hiervan hebben bijgedragen aan een beter beeld over de attitudes en kennis van scholieren over de seksuele gezondheid. In het verlengde van dit onderzoek is de behoefte ontstaan om meer te weten te komen over het gezondheidsgedrag (en de beschermende factoren) dat de gezondheid van onze jongeren op de korte en de lange termijn kan beïnvloeden.

De GSHS-Curaçao is om een drietal redenen van belang. Ten eerste omdat de resultaten van dit onderzoek inzicht in het gezondheidsgedrag van onze scholieren geven. Daarmee wordt informatie verkregen die nodig is om te bepalen waar preventieprogramma’s zich op moeten richten. Ook biedt het de mogelijkheid om preventieprogramma’s meer op maat te maken. Ten tweede levert dit onderzoek belangrijke gegevens om jongeren- en gezondheidsbeleid op te bepalen. De onderzoeksresultaten vormen de basis voor beleidsmaatregelen en rapporten die een beeld schetsen van de Curaçaose jongeren. Ten derde zijn de resultaten van Curaçao direct te vergelijken zijn met andere Caribische eilanden en daarbuiten. Hiermee kunnen we Curaçaose scholieren vergelijken met scholieren in andere landen en zien waar onze jongeren in opvallen.

Hoe gaat het onderzoek op scholen in zijn werk?

Omdat we weten dat de scholen veel verzoeken krijgen voor onderzoek, zorgen wij ervoor dat u en de deelnemende scholen zo min mogelijk werk hebben om deel te nemen. Daarom zal tijdens het afnemen van de vragenlijsten altijd een onderzoeksassistent(e) van het Centraal Bureau van de Statistiek (CBS) aanwezig zijn die de logistiek verzorgd. De afname van de vragenlijst neemt 30 tot 45 minuten in beslag.

Op basis van een wetenschappelijk benadering zijn van de publieke middelbare scholen en SBO’s 28 scholen geselecteerd om deel te nemen aan het onderzoek. Bij de SBO-scholen nemen alleen leerlingen van de eerste en tweede klas deel aan het onderzoek. 

Hoe wordt omgegaan met de privacy van de leerlingen?

We zijn ons ervan bewust dat de gegevens die wij verzamelen privacy gevoelig zijn. De onderzoeksassistenten zijn gewend om met vertrouwelijke gegevens om te gaan, hebben een geheimhoudingsverklaring getekend en zullen hier dan ook zorgvuldig mee om gaan. De leerlingen wordt uitdrukkelijk gevraagd om niet hun naam te vermelden op de vragenlijst. De onderzoeksassistente neemt de ingevulde vragenlijsten mee in een dichte enveloppe. De antwoorden zijn dus niet zichtbaar voor andere studenten of leerkrachten. Verwerking van de anonieme vragenlijsten vindt plaats door het CDC. De gepubliceerde resultaten zijn niet herleidbaar naar een leerling, een klas, een school of een schoolbestuur. Op die manier waarborgen we de privacy van alle deelnemers.

Wat is de tijdsplanning?

In augustus 2015 worden de schoolbesturen benaderd en worden de scholen uitgenodigd voor deelname aan het onderzoek. De deelnemende schoolbesturen worden verzocht om, per school, een contactpersoon aan te wijzen. De contactpersoon ontvangt een formulier met het verzoek om hierop het overzicht van alle klassen (klasnamen) van de school in te vullen. Uit deze lijst wordt door de onderzoekers een willekeurige selectie van klassen gemaakt. Afhankelijk van de schoolgrootte gaat het om drie tot zes klassen per school. Door een klein aantal klassen per school te selecteren beperken we de impact van het onderzoek op het reguliere lesprogramma van de school.

In oktober en november 2015 wordt de contactpersoon van een school benaderd om een afspraak te maken voor de afname van de vragenlijsten. Wij verstrekken ook een voorbeeldbrief die door de school gebruikt kan worden om de ouders van de leerlingen te informeren over het onderzoek. Deze brief kan enkele dagen voordat de vragenlijst wordt afgenomen aan de leerlingen worden meegegeven.

Op de dag van afname komt een onderzoeksassistent(e) langs om de afname van de vragenlijst te begeleiden. De vragenlijst wordt klassikaal afgenomen en het invullen ervan neemt 30 tot 45 minuten in beslag.

Medio 2016 wordt een rapport met de belangrijkste onderzoeksresultaten gepubliceerd.  

Veelgestelde vragen

Waarom doen jullie dit onderzoek eigenlijk? 
In 2013 heeft het Volksgezondheid Instituut Curaçao de nationale gezondheidsenquête onder personen van 18 jaar en ouder uitgevoerd. Hierdoor is nu recente informatie beschikbaar over o.a. de gezondheidstoestand en het gezondheidsgedrag van volwassenen. Van het gezondheidsgedrag (en beschermende factoren) van onze jongeren zijn nog geen representatieve gegevens beschikbaar. Dit is juist belangrijk, omdat gedrag dat in deze levensfase ontstaat op de lange termijn kan leiden tot ziekten en aandoeningen op latere leeftijd. Dat is de reden dat we nu ook de gezondheid van 12- tot 17-jarige jongeren in kaart brengen.

Waarom is onze school voor deelname aan de GSHS-Curaçao geselecteerd?
Voor het selecteren van de scholen is gebruik gemaakt van een wetenschappelijk benadering, een zogenaamde steekproef. Voor het trekken van de steekproef is gebruik gemaakt van een lijst met alle scholen in Curaçao. Een school is dus volledig willekeurig gekozen uit deze lijst. De willekeurige selectie is ook belangrijk voor de representativiteit van de onderzoeksresultaten.

Waarom is deelname van onze school belangrijk?
Om een goed beeld te krijgen van het gezondheidsgedrag (en de beschermende factoren) van onze scholieren is het belangrijk dat zoveel mogelijk scholen meedoen. Hoe meer scholen meedoen, hoe beter de onderzoeksresultaten representatief zijn voor de scholieren. Hierbij is niet alleen het schoolniveau van belang, maar bijvoorbeeld ook de locatie en grootte van de school.

Ik wil dat onze school ook mee doet aan het onderzoek. Hoe komen wij daarvoor ook in aanmerking?
Voor het selecteren van de scholen is gebruik gemaakt van een wetenschappelijk benadering, een zogenaamde steekproef. De scholen die zijn uitgenodigd om deel te nemen aan het onderzoek zijn willekeurig gekozen. Hierdoor zijn de onderzoeksresultaten representatief voor alle scholieren in Curaçao. Indien uw school niet is uitgenodigd voor deelname, wil dat dus niet zeggen dat de onderzoeksresultaten geen betrekking hebben op de scholieren van uw school. Het is door de wetenschappelijke benadering alleen niet nodig om scholieren in alle scholen te ondervragen.

Waarom mag onze school niet zelf bepalen welke klassen meedoen aan het onderzoek?
De reden dat de onderzoekers de deelnemende klassen selecteren heeft te maken met de representativiteit van het onderzoeksresultaten. Wij doen dit op een aselecte manier, waardoor iedere leerling dezelfde kans heeft om voor deelname geselecteerd te worden. Dat is belangrijk omdat de onderzoeksresultaten dan representatief zijn voor alle scholieren in Curaçao.

Ik ben bezorgd over de vragen over het seksueel gedrag van jongeren. Waarom stellen jullie deze vragen?
Op Curaçao is het aantal tienerzwangerschappen relatief hoog. Deze tienerzwangerschappen zijn ook vaak ongewenst, zo blijkt uit het hoge aantal abortussen dat plaats vindt. Uit de resultaten van het project ‘Biba Amor’, waar in 2012/2013 verschillende scholen in Curaçao aan mee hebben gedaan, blijkt dat bij veel jongeren de kennis ontbreekt om de negatieve gevolgen van seksueel gedrag te vermijden. Ook komen seksueel overdraagbare aandoeningen relatief veel voor onder jongeren. In 2013 bleek een kwart van de 15- tot 24-jarigen die zich liet testen besmet te zijn chlamydia trachomatis, een bacterie die onvruchtbaarheid veroorzaakt. Om jongeren te behoeden voor de negatieve gevolgen van seksueel gedrag, stellen we daarom vragen hierover. Zo krijgen we een beeld over dit aspect van het gezondheidsgedrag onder jongeren en kunnen preventieprogramma’s op maat gemaakt worden.

Vergt het onderzoek een zware belasting op het lesprogramma en de docenten?
Nee, het afnemen van de vragenlijst wordt dusdanig georganiseerd dat de belasting minimaal wordt gehouden. Met iedere school wordt een afspraak gemaakt op een tijdstip dat de school goed uit komt. Op iedere school komt een onderzoeksassistente langs om de vragenlijsten bij de geselecteerde klassen af te nemen. Afhankelijk van de grootte van de school doen drie tot zes klassen met school mee.

Onze scholieren doen al mee (of hebben al meegedaan) aan een ander gezondheidsonderzoek. Waarom zouden we nu aan dit onderzoek mee moeten doen? 
De selectie van scholen in andere onderzoeken zijn vaak niet representatief voor alle scholieren. Hierdoor zeggen de onderzoeksgegevens alleen iets over de scholieren die de vragenlijst hebben ingevuld. Ook richten de andere onderzoeken zich vaker specifiek op een onderwerp, bijvoorbeeld seksueel gedrag of tandheelkundige gezondheid. Het voordeel daarvan is dat er meer informatie over dat specifieke onderwerp bekend wordt. Het nadeel ervan is dat er nog geen goed beeld is van het algemene gezondheidsgedrag van onze jongeren. Dat is waar de GSHS-Curaçao, met onderzoeksgegevens die representatief zijn voor alle scholieren en internationaal vergelijkbaar zijn, in voorziet.

Moeten de ouders geen toestemming te geven voor deelname van hun kinderen?
De scholen ontvangen van de onderzoekers een brief die zij aan de ouders kunnen verstrekken en waarin zij geïnformeerd worden over de GSHS-Curaçao. Ouders die bezwaar hebben dat hun kind deel neemt aan het onderzoek, kunnen dit kenbaar maken.

Maakt u ook resultaten bekend van individuele scholen en schoolbesturen?
Nee, om de privacy van alle deelnemers te waarborgen maken we geen resultaten bekend over individuele scholen en schoolbesturen. Bovendien is het aantal scholieren dat per school deel neemt vaak te weinig om daar betrouwbare uitspraken over te doen. Ook kan het de privacy van de scholieren schenden om deze resultaten bekend te maken.

Waar worden de resultaten van het onderzoek bekend gemaakt?
De resultaten van de GSHS-Curaçao worden medio 2016 gepubliceerd in de media en op de website van het Volksgezondheid Instituut Curaçao. Dit nadat de schoolbesturen en scholen die hebben deelgenomen aan het onderzoek het rapport hebben ontvangen.