Kanser

Data disponibel


Hustifikashon

Kanser ta e nòmber ku ta usa pa referí na un grupo di enfermedat yamá 'neoplasia maligno'. Tur neoplasia tin un karakterístika en komun: sèl di kurpa ta kuminsá dividí di mas i forma un hinchá òf tumor. Tin neoplasia benigno i maligno. Ta neoplasia maligno so nos ta yama kánser. Neoplasia benigno, manera frèt, no ta sigui krese i bai drenta otro tehido i nan no ta plama den un hende su kurpa. Un neoplasia ta bira maligno (kánser) debí ku e gènnan ku mester kontrolá e sèlnan ta asina dañá ku e sèlnan ta kuminsá komportá na un manera masha apnormal. Nan por penetrá den otro tehido ku tin rònt di nan i kuminsá krese den e tehidonan ei tambe. Ta yama e tumornan akí ‘tumor invasivo’. Neoplasia maligno por plama tambe. Ta yama esei ‘metástasis’. Esei ta nifiká ku algun di e sèlnan ta pasa bai otro parti di e hende su kurpa, hopi bes via sanger òf via e basonan di linfa, i okashoná un tumor otro kaminda (Volksgezondheideninfo, 2020).

Registro di kanser: Departamento di patologia di Analytisch Diagnostisch Centrum tin un base di dato tokante insidensia (kantidat di kaso nobo) i prevalensia (kantidat di kaso eksistente) di kanser na Kòrsou. E base di dato ta kontené informashon di tur kaso di tumor maligno diagnostiká na Kòrsou.

Statistik di kousa di morto: E datonan di kousa di morto na Kòrsou ta basá riba deklarashon di kousa di morto ku dòkter, médiko forense òf spesialista ta saka. Ta kodifiká e kousanan di morto a base di un lista di kódigo ku ta ser usá internashonalmente, e asina yamá International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems (ICD) di Organisashon Internashonal di Salú (WHO). For di 1996, a bin ta traha ku e di 10 revishon di ICD (ICD-10, WHO).

Cancer atlas. Latin America & the Caribbean (2019). Prostate, breast and colorectal cancer are the main cancers in the region. Geraadpleegd via https://canceratlas.cancer.org/the-burden/latin-america-and-the-caribbean/

17 december 2019.

IARC cancer incidence database (2019). Dataset verkrijgbaar via https://gco.iarc.fr/databases.php.

PAHO mortality database (2019). Dataset verkrijgbaar via https://hiss.paho.org/pahosys/grp.php.

Volksgezondheidenzorg.info (2020). Geraadpleegd via https://www.volksgezondheidenzorg.info/onderwerp/kanker/cijfers-context/oorzaken-en-gevolgen#definities. RIVM: Bilthoven, 2 mei 2020.